Прагляд зыходнага тэксту старонкі Закон сусветнага прыцягнення

[[Выява:NewtonsLawOfUniversalGravitation.svg|thumb|Закон прыцягнення Ньютана]]
'''Зако́н сусве́тнага прыця́гнення''' ('''зако́н гравіта́цыі''') — закон, які вызначае інтэнсіўнасць [[гравітацыя|гравітацыйнага]] ўзаемадзеяння цел. Закон сусветнага прыцягнення быў вынайдзены [[Ісак Ньютан|Ісакам Ньютанам]] у [[1667]] годзе.

<blockquote>
Два [[матэрыяльны пункт|матэрыяльныя пункты]] прыцягваюцца адзін да аднаго з сілаю, [[прамая прапарцыянальнасць|прама прапарцыянальнаю]] здабытку іх [[маса|мас]] і [[адваротная прапарцыянальнасць|адваротна прапарцыянальнаю]] квадрату адлегласці паміж імі.
</blockquote>

<math>F = G \frac {m_1 m_2} {r^2}</math>

або ў вектарнай форме

<math>\vec F = G \frac {m_1 m_2 \vec r} {r^3}</math>

дзе G — [[гравітацыйная пастаянная]], роўная -6,673 * 10<sup>−11</sup> [[метр|м]]³/([[кілаграм|кг]]*[[секунда|с]]²)

== Уласцівасці ньютонаўскага прыцягнення ==
У ньютонаўской тэорыі кожнае масіўнае цела спараджае сілавое поле прыцягнення да гэтага цела, якое называецца гравітацыйным полем. Гэта поле патэнцыйнае, і функцыя гравітацыйнага патэнцыялу для матэрыяльнага пункта з масай <math>M</math> вызначаецца формулай:

<math>\varphi(r) = -G \frac{M}{r}.</math>

У агульным выпадку, калі шчыльнасць рэчыва размеркавана адвольна, задавальняе [[Ураўненне Пуасона|ўраўненню Пуасона]]<ref>''Д. Д. Иваненко, Г. А. Сарданашвили'' Гравитация, М.: Едиториал УРСС, 2004, ISBN 5-354-00538-8 </ref>:

<math>\Delta \varphi = -4 \pi G \rho(r).</math>

Рашэнне гэтага раўнання запісваецца ў выглядзе:

<math>\varphi = -G \int {\frac {\rho(r) dV}{r}} + C,</math>

дзе ''<math>r</math>'' — адлегласць паміж элементам аб'ёму ''<math>dV</math>'' і кропкай, у якой вызначаецца [[Гравітацыйны патэнцыял|патэнцыял]] <math>\varphi</math>, ''<math>C</math>'' — адвольная нязменная.

Сіла прыцягнення, якая дзейнічае ў гравітацыйным полі на матэрыяльную кропку з масай <math>m</math>, звязана з патэнцыялам формулай:

<math>F(r) = - m \nabla \varphi(r). </math>

Сферычна сіметрычнае цела стварае за сваімі межамі такое ж поле, як матэрыяльны пункт той жа масы, размешчаная ў цэнтры цела.

Траекторыя матэрыяльнай кропкі ў гравітацыйным полі, ствараным шмат большай па масе матэрыяльным пунктам, падпарадкоўваецца [[Законы Кеплера|законам Кеплера]]. У прыватнасці, планеты і каметы ў Сонечнай сістэме рухаюцца па [[Эліпс|эліпсах]] ці гіпербалах. Уплыў іншых

планет, што скажае гэтую карціну, можна ўлічыць з дапамогай тэорыі ўзбурэнняў.

== Зноскі ==
{{reflist}}

== Літаратура ==
* Ісачанкава, Л. А. і інш. Фізіка: вучэб. дапам. для 9-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. мовай навучання / Л. А. Ісачанкава, Г. У. Пальчык, А. А. Сакольскі; пад рэд. А. А. Сакольскага; пер. з рус. мовы Н. Г. Ляўчук. — Мінск: Нар. асвета, 2010. — 213 с. : іл. ISBN 978-985-03-1373-7.
* ''Бутиков Е.И., Кондратьев А.С.'' Физика. Книга 1. Механика. — <abbr>М.</abbr>: Наука, 1994. — 138 с.

{{Тэорыі гравітацыі}}
{{Нябесная механіка}}

[[Катэгорыя:Класічная механіка]]
[[Катэгорыя:Тэорыі гравітацыі]]